«Η ανάπτυξη ενός δημόσιου διαλόγου για τον πανηγυρικό της 28ης Οκτωβρίου, γεγονός ασφαλώς θετικό στα πλαίσια μιας δημοκρατικής κοινωνίας, καθιστά χρήσιμη την δημοσιοποίηση αυτού του κειμένου ώστε οι πολίτες της Μήλου να έχουν τα απαραίτητα στοιχεία για την κρίση τους.»

Γιώργος Μάλλης 

Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός

«Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί μαθητές

Γεμάτη είναι η ιστορία μας από τους αγώνες του ελληνικού λαού για τη λευτεριά, την προκοπή και την κοινωνική απελευθέρωση. Αποτελούν οι αγώνες αυτοί πολύτιμα στοιχεία της ιστορικής μας μνήμης, στοιχεία που συγκροτούν την ταυτότητα μας. Η έννοια της πατρίδας, της αγάπης γι’ αυτήν, ενδυναμώνεται στη συνείδηση μας με αυτή την ιστορική μνήμη.

Γεμάτος είναι ο τόπος μας από τέτοιες μνήμες. Τα βουνά και οι θάλασσες, οι κάμποι και τα νησιά δεν παύουν να εξιστορούν στη μνήμη του λαού μας. Όπως γράφει και ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης στο κορυφαίο του ποιητικό έργο “Άξιον Εστί”: “Τα θεμέλια μου στα βουνά, και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στους ώμους τους, και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος”.

Κορυφαία θέση στους αγώνες του ελληνικού λαού κατέχει η νίκη του το 1940, ενάντια στα στρατεύματα της φασιστικής Ιταλίας. Η αντίστασή του επίσης στους χιτλεροφασίστες κατακτητές. Τα ιστορικά αυτά γεγονότα και ο τραγικός εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε, καθόρισαν τη μορφή του σύγχρονου ελληνικού κράτους και γενικότερα τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας.

Η σημασία των γεγονότων αυτών επιβάλλει και τη διατήρησή τους στη συλλογική μας μνήμη. Οι νέοι, ιδιαίτερα οι μαθητές μας, πρέπει να μαθαίνουν το παρελθόν αυτού του λαού με έμφαση στην νεώτερη και σύγχρονη ιστορία. Χωρίς τη γνώση αυτού του παρελθόντος δεν μπορούν να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Η ανάγκη όμως αυτή για το πέρασμα της ιστορικής μνήμης στη νέα γενιά δεν εξυπηρετείται με το να παρελαύνουν ως στρατιώτες μπροστά μας . Χαιρόμαστε βέβαια όλοι που βλέπουμε τα παιδιά μας να περνούν δεν διαμορφώνεται όμως έτσι η εθνική τους συνείδηση. Διαμορφώνεται στον στίβο της μάθησης, και μάλιστα στη συγκεκριμένη περίπτωση της μάθησης της Ιστορίας. Οι μαθητικές παρελάσεις, δημιούργημα στην Ελλάδα του φασιστικού καθεστώτος του Μεταξά, αποτελούν ένα απολίθωμα του παρελθόντος στερημένο νοήματος . Πρέπει να τελειώσει στην Ελλάδα, μοναδική άλλωστε ευρωπαϊκή χώρα που υπάρχει αυτός ο θεσμός.

Ας μιλήσουμε όμως για εκείνη την περίοδο. Εκείνους του χρόνους που το σκοτάδι τους το ζοφερό φωτίζανε οι αγώνες των λαών για τη λευτεριά, την πρόοδο και την κοινωνική τους απελευθέρωση. Είμαστε στο τέλος της περιόδου του μεσοπολέμου. Ένας κόσμος μοιρασμένος από τις νικήτριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις του Α΄ παγκόσμιου πολέμου. Το τέλος μιας περιόδου ειρήνης και σχετικής ισορροπίας των καπιταλιστικών συμφερόντων. Η αρχή ενός καινούργιου παγκόσμιου πόλεμου. Ήταν ο χιτλεροφασιστικός άξονας Γερμανίας, Ιταλίας και Ιαπωνίας που επεδίωξε με αυτό τον πόλεμο το ξαναμοίρασμα του κόσμου με βάση τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα των μελών του. Οδηγήθηκαν τότε οι λαοί στα πεδία του Β΄ παγκόσμιου πολέμου. Ενός πολέμου ακόμα πιο καταστροφικού, ακόμα πιο φονικού από τον προηγούμενο.

Δεν ήταν όμως μόνο ο πόλεμος. Ήταν και ο φασισμός που απλωνόταν τότε σαν μαύρο σύννεφο πάνω στους λαούς. Τα οράματα των λαών για δημοκρατία και ελευθερία συντρίφτηκαν εκείνη την περίοδο κάτω από τη λαίλαπα των φασιστικών καθεστώτων. Ο μεγαλειώδης αγώνας του Ισπανικού λαού για δημοκρατία και κοινωνική απελευθέρωση και τα πάθη του από το χιτλεροφασιστικό σύμπλεγμα είναι μεγάλο παράδειγμα. Πρωταρχικά όμως η φρικαλεότητα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης , αξεπέραστη υπέρβαση κάθε βαρβαρότητας στην ανθρώπινη ιστορία. Η συστηματική εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων για τη φυλή , την εθνικότητα, τις ιδέες , την ιδιαιτερότητά τους. Το αποκορύφωμα της φρίκης στον επονομαζόμενο αιώνα των φώτων, αιώνα του πολιτισμού! Δεν ξανάγινε τέτοιο πράγμα. Ποτέ να μην ξαναγίνει !

Δεν θα μπορούσε η χώρα μας να μείνει έξω από αυτή την καταιγίδα. Όταν στις 28 Οκτωβρίου 1940 η ιμπεριαλιστική Ιταλία με το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι εισέβαλε στην Ελλάδα επιχείρησε να κατακτήσει μια χώρα στην οποία κυριαρχούσε το αδελφό σε αυτήν ιδεολογικά, φασιστικό καθεστώς της δικτατορίας του Μεταξά. Ήταν όμως αυτό το καθεστώς , με πρώτο τον τότε βασιλιά Γεώργιο, πειθήνιο όργανο στα κελεύσματα της Αγγλικής αποικιοκρατίας. Κάθε άλλο παρά ουδέτερη ήταν η Ελλάδα τότε. Ο ίδιος ο Μεταξάς, σύμφωνα με τα μυστικά αρχεία του Αγγλικού Υπουργείου Εξωτερικών δήλωνε « είμεθα ουδέτεροι εφ’ όσον χρόνον η Αγγλία θέλει να είμεθα ουδέτεροι…ότι κάνομε γίνεται κατά σύστασιν ή παράκλησιν της Αγγλίας…». Αυτή η εξάρτηση της Ελλάδας από την Αγγλία την τοποθετούσε χωρίς αμφιβολία απέναντι από το στρατόπεδο του Άξονα. Αποτελεί την ουσιαστική αιτία για το όχι του Μεταξά στον Ιταλό πρέσβη.

Ο Ελληνικός λαός υπέστη τότε μια απροκάλυπτη επίθεση από τον ισχυρότατο στρατό των Ιταλών φασιστών. Επίθεση ενάντια στην λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας του. Είπε τότε ο λαός μας το δικό του, το μεγάλο ΟΧΙ, ενάντια στους φασίστες Ιταλούς , επίδοξους κατακτητές του τόπου μας. Ήταν αυτός που πήρε τα όπλα με ενθουσιασμό και αντιτάχθηκε με όλη του την πίστη, ότι πολεμά για την λευτεριά και την ανεξαρτησία του. Αυτός που δημιούργησε το έπος στα βουνά της Αλβανίας υποφέροντας τα πάνδεινα.

Αντιστάθηκε μετά ο Ελληνικός λαός και ενάντια στο σιδερόφρακτο, ανίκητο μέχρι τότε, χιτλερικό στρατό. Αντιστάθηκε με την αποκοτιά που αυτός κατέχει. Η μάχη της Κρήτης είναι χαρακτηριστική αυτής της αντίστασης του. Αντιστάθηκε ενώ τα υπολείμματα του φασιστικού καθεστώτος στην Ελλάδα ,με πρώτο το βασιλιά, κατέφευγαν στους Άγγλους προστάτες τους, ή έτρεχαν να προσκυνήσουν τα καινούργια αφεντικά τους, τους Γερμανούς ναζί.

Την μαύρη περίοδο της ναζιστικής κατοχής που ακολούθησε υπέφερε ο Ελληνικός λαός, από τους ναζί κατακτητές που ρήμαξαν την Ελλάδα. Η πείνα άπλωσε στους δρόμους χιλιάδες τα άψυχα θύματά της. Μόνο τον φοβερό χειμώνα του 1941-42 300.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα. Στην ίδια τη Μήλο, με βάση ασφαλή στοιχεία από τις κοινότητες του νησιού, που διασώθηκαν χάρη στη φροντίδα του αείμνηστου γυμνασιάρχη Γ.Καμακάρη, τριπλάσιοι ήταν οι θάνατοι αυτό το χρονικό διάστημα από όσους πέθαιναν κάθε χρόνο.

Δεν ήταν μόνο όμως οι θάνατοι από την πείνα αυτοί που συνέθεσαν το ζοφερό σκηνικό σε όλη την Ελλάδα. Ήταν και τα ατομικά και μαζικά εγκλήματα των ναζί και φασιστών κατακτητών της χώρας μας. Αποκορύφωμα αυτής της βαρβαρότητας ήταν τα φρικτά μαζικά εγκλήματα των ναζί σε όλη τη χώρα, όπως το Δίστομο τα Καλάβρυτα, το Χορτιάτη, την Κοκκινιά, την Καισαριανή και σε άλλους μαρτυρικούς τόπους στην Ελλάδα. Ένας λαός που υπέφερε. Ένας λαός που ρημάχτηκε από τον πόλεμο και τους χιτλεροφασίστες κατακτητές.        

Ένα επαίσχυντο έγκλημα των ναζί κατακτητών σημάδεψε και την κοινωνία της Μήλου το χειμώνα του 1943. Εκτέλεσαν τότε 14 αθώους Μηλιούς που έτρεξαν να μαζέψουν τα απομεινάρια ενός ναυαγίου στον κόλπο της Μήλου για να συμπληρώσουν τις δυστυχισμένες ζωές τους. Δεν δικάστηκε ως εγκληματίας πολέμου ο τότε Γερμανός διοικητής Καβελμάχερ που υπέγραψε τη διαταγή εκτέλεσης τους . Δεν δόθηκε αποζημίωση στις οικογένειες τους. Έχει και η Μήλος ηθικό, πολιτικό και νομικό δικαίωμα αποζημίωσης για τους 14 αθώους συμπατριώτες μας που εκτελέστηκαν.

Ενάντια σε αυτούς τους ναζιστές και φασίστες κατακτητές αντιστάθηκε ο λαός μας. Είπε και απέναντι τους το δικό του μεγάλο ΟΧΙ , συνέχεια αυτού στα βουνά της Αλβανίας. Για να αποδειχτεί ακόμα μια φορά στην ιστορία πως οι λαοί μπορούν να αντισταθούν στους σιδερόφρακτους στρατούς. Μπορούν να νικήσουν. Ενώ οι μεγάλοι τακτικοί στρατοί των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων αποσυντέθηκαν από την επέλαση των χιτλερικών, άλλοι στρατοί γεννήθηκαν τότε στα κατεχόμενα εδάφη. Οι άτακτοι λαϊκοί στρατοί των ανταρτών, οι παρτιζάνοι. Ο τρομερός επιδρομέας στάθηκε ανήμπορος να τους αντιμετωπίσει με επιτυχία.

Στην Ελλάδα ιδιαίτερα η Εθνική Αντίσταση, αποτελεί μια από τις πιο φωτεινές σελίδες της ιστορίας μας. Συγχώνευσε στη δυναμική της την προοπτική της απελευθέρωσης με ευρύτερες κοινωνικές μεταβολές στον τόπο μας. Προσέλαβε πάνδημο χαρακτήρα αφού έφτασαν να συμμετέχουν σε αυτήν τα ¾ του ενήλικου πληθυσμού και της νεολαίας. Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ( Ε.Α.Μ ) και ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός (Ε.Λ.Α.Σ ) ήταν οι μαζικότερες οργανώσεις , πρωτοπόρες αυτής της αντίστασης. Δημιουργήθηκαν με την πρωτοβουλία και πρωτοπορία του Κομουνιστικού Κόμματος Ελλάδας εμπεριέχοντας όμως από τη συγκρότηση τους και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Λειτούργησαν ως λαϊκά μέτωπα συσπειρώνοντας χιλιάδες δημοκράτες αγωνιστές εκτός από τους κομουνιστές. Δεν ήταν βέβαια αυτές οι μόνες αντιστασιακές οργανώσεις. Υπήρχαν και άλλες όπως ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. Αξίζει όμως να τονιστεί ότι σε αυτό το εθνικό προσκλητήριο ελάχιστη παρουσία είχαν οι κυρίαρχες πριν τον πόλεμο πολιτικές δυνάμεις .Το ίδιο πρέπει να αναφερθεί και για το κυρίαρχο τότε πνευματικό εποικοδόμημα.

Ο πρωτοκαπετάνιος του Ε.Λ.Α.Σ, ο θρυλικός Άρης Βελουχιώτης, ήταν αυτός που άναψε και άπλωσε την φλόγα της αντίστασης στα ελληνικά βουνά. Πεδίο πολέμου η Ελλάδα τότε για τους ναζί κατακτητές, αφού αναγκάζονταν να έχουν 200.000 στρατό στη χώρα μας. Πλήθος οι μάχες σε όλη την Ελλάδα με τους κατακτητές να έχουν τεράστιες απώλειες .Οι πόλεις δεν έμειναν πίσω. Η ακύρωση και μόνο της εργατικής επιστράτευσης που οργάνωναν οι ναζιστές από τις αιματηρές διαδηλώσεις στους δρόμους της Αθήνας είναι ενδεικτική. Επηρεάστηκε ιδιαίτερα η εξέλιξη του Β΄ παγκόσμιου πολέμου από την αντίσταση στην Ελλάδα.

Έμειναν ανεκπλήρωτοι τότε οι πόθοι του ελληνικού λαού. Ελευθερώθηκε η Ελλάδα από τους ναζί κατακτητές, η δημοκρατία όμως και η κοινωνική απελευθέρωση δεν ήρθαν στην Ελλάδα. Σημαντική γι’ αυτό η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας του μεγάλου αυτού κινήματος και ιδιαίτερα του Κ.Κ.Ε. Συνθηκολόγα απέναντι στη δύναμη των Άγγλων ιμπεριαλιστών, αδύναμη να υλοποιήσει τα λαϊκά προτάγματα για δημοκρατία και κοινωνική απελευθέρωση.

Κυριάρχησαν τότε οι ιμπεριαλιστές και τα πειθήνια όργανα τους. Έφτιαξαν τη δική τους δημοκρατία στην Ελλάδα, χωρίς λευτεριά, χωρίς εθνική ανεξαρτησία. Ήρθε μετά ο εμφύλιος πόλεμος. Αναπόφευκτο αποτέλεσμα της ανάγκης των Άγγλων και των διαδόχων τους Αμερικάνων ιμπεριαλιστών για απόλυτη κυριαρχία στη χώρα μας. Ο μεγαλύτερος και τραγικότερος πόλεμος που έζησε ποτέ η χώρα μας. Έπρεπε να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι, ήταν το τίμημα της κατάκτησης της εξουσίας.

Κύλησε ο χρόνος σαν το νερό στο αυλάκι από τότε μέχρι σήμερα και ο λαός συνέχισε για τα ίδια να αγωνίζεται. Τους ίδιους έχει απέναντι του, τους ιμπεριαλιστές με τα κεφάλαια και τους ντόπιους υποτακτικούς τους, Έχουν κρύψει τώρα τις σιδερένιες πανοπλίες τους και έρχονται ως έμποροι, δανειστές, αγοραστές της πατρίδας μας. Ενδοτικές οι κυβερνήσεις αυτής της χώρας φροντίζουν για τις δουλειές τους. Είναι πάλι ο Οδυσσέας Ελύτης στο «Άξιον Εστί» που μας λέει :

« Ήρθαν

ντυμένοι φίλοι

αμέτρητες φορές οι εχθροί μου

το παμπάλαιο χώμα πατώντας.

Και το χώμα ποτέ δεν έδεσε με τη φτέρνα τους.

Έφεραν

το Σοφό, τον Οικιστή και το Γεωμέτρη,

Βίβλους γραμμάτων και αριθμών

την πάσα Υποταγή και Δύναμη,

το παμπάλαιο φως εξουσιάζοντας.

Και το φως δεν έδεσε ποτέ με τη σκέπη τους.»

Υποφέρει σήμερα ο λαός, ρημάζεται η Ελλάδα. Η εξυπηρέτηση των τοκογλυφικών δανείων από κράτη και ιδιώτες καπιταλιστές καταστρέφει το λαό μας. Του παίρνουν το ψωμί, την ελευθερία, την εθνική ανεξαρτησία. Του κλέβουν τη ζωή. Αποφασίζουν γι’ αυτόν, χωρίς αυτόν. Τον κάνουν ξένο στον τόπο του.

Οι διαχειριστές της τύχης της χώρας, που αγωνίζονται λένε να μας σώσουν από την καταστροφή, υποκλίνονται στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Μιλούν για τους αγώνες του λαού μας ενώ ασελγούν πάνω του εξυπηρετώντας τα καπιταλιστικά συμφέροντα των ιμπεριαλιστών αφεντικών τους .

Σήμερα μαζί με τον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια φουντώνει και ο αγώνας για δημοκρατία. Είναι η συνέχεια του αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία τη δημοκρατία και λαϊκή κυριαρχία απέναντι στους φασίστες Ιταλούς και τους ναζί κατακτητές. Ξαναγεννιέται σήμερα στη χώρα μας, και όχι μόνο, το τέρας του φασισμού.

Απέναντι στις αναξιόπιστες κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας προβάλλει ως υποτιθέμενη αντίσταση μια οργάνωση φασιστική. Ορκίζεται στα συμφέροντα της πατρίδας ενάντια στους τοκογλύφους εκμεταλλευτές μας και τα κόμματα που τους εξυπηρετούν. Μια οργάνωση που δηλώνει πατριωτική αλλά δεν μπορεί να αποκρύψει την πολλαπλή σχέση της με τη ναζιστική ιδεολογία και εγκληματική πρακτική. Δεν μπορεί να αποκρύψει πως οι ελάχιστοι Έλληνες που είχαν κατά την γερμανική κατοχή αυτή την ναζιστική ιδεολογία δεν ήταν πατριώτες αγωνιστές αλλά προδότες, συνεργάτες των ναζί, ενάντια στην εθνική αντίσταση. Μια οργάνωση που εγκληματεί ενάντια στους αντιφασίστες με κορυφαίο της έργο την δολοφονία του Παύλου Φύσα, οργάνωση εγκληματική ! Μια οργάνωση ακραία ρατσιστική που θεωρεί υπάνθρωπους τους μετανάστες και πρόσφυγες. Εγκληματεί ενάντια τους, τους δολοφονεί ! Προβάλει την ανόητη άποψη, πως τα θύματα αυτά της παγκόσμιας κρίσης και των πολέμων , είναι αίτιοι των προβλημάτων μιας χώρας όπου η κυρίαρχη τάξη είναι ανεξέλεγκτη κερδίζοντας και κλέβοντας δισεκατομμύρια . Μια οργάνωση που τολμά να δηλώνει χριστιανική ενώ αντιστρέφει το χριστιανικό μήνυμα κυνηγώντας τους κατατρεγμένους αυτού του κόσμου. Συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα που οι γονείς μας κι’ οι παππούδες ήταν μετανάστες, στην Ελλάδα που τα παιδιά μας φεύγουν τώρα για μετανάστες. Ντροπή ! Να διώξουμε την γκρίζα σκιά της νεοναζιστικής βίας από αυτό τον τόπο ! Δεν αρμόζει στις δημοκρατικές παραδόσεις του λαού μας !

Δεν μπορούμε συμπολίτες μου να μιλάμε για το 40 αν δεν μιλάμε για το σήμερα, αν δεν αγωνιζόμαστε σήμερα. Το ΟΧΙ του 40 το φωνάζει σήμερα ο λαός στους δρόμους, ΟΧΙ στην υποτέλεια και τον φασισμό. Συνεχίζει να αγωνίζεται για τα ίδια πράγματα. Τη δυνατότητα του να ζει με αξιοπρέπεια. Τη δημοκρατία και την εθνική ανεξαρτησία. Την κοινωνική δικαιοσύνη και απελευθέρωση. Ο καθένας από μας καλείται σε αυτό τον αγώνα, καλείται να πει το μεγάλο ΟΧΙ. Για το αύριο, για το χαμόγελο στα χείλη των παιδιών του. Γιατί πάντοτε έρχεται η αμείλικτη κρίση της Ιστορίας, γιατί ο κόσμος είναι ατέλειωτος.

Τα λέει όλα στο «Άξιον Εστί» ο Οσυσσέας Ελύτης:

     «Νυν των λαών το αμάλγαμα και ο μαύρος Αριθμός

Αιέν της Δίκης το άγαλμα και ο μέγας Οφθαλμός

Νυν η ταπείνωση των Θεών Νυν η σποδός του Ανθρώπου

Νυν Νυν το μηδέν

και Αιέν ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας !»

Σας ευχαριστώ»

 

Γιώργος Μάλλης 

 

Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός