Η ραγδαία αύξηση του τουρισμού επηρεάζει βαθιά την Αθήνα και τα ελληνικά νησιά, μεταβάλλοντας τόσο τον χαρακτήρα τους όσο και την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Τα νησιά μεταμορφώνονται σταδιακά σε αστικά κέντρα, με υποδομές που ήδη δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τους μόνιμους κατοίκους, πόσο μάλλον τους χιλιάδες επισκέπτες της θερινής περιόδου. Η αύξηση των ενοικίων, η εξάπλωση των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης και η ανεξέλεγκτη δόμηση επιδεινώνουν τις συνθήκες, δημιουργώντας φαινόμενα υπερκορεσμού από τα Εξάρχεια έως τη Σαντορίνη.

Όπως καταγράφει το ρεπορτάζ του Λουκά Βελιδάκη στην Athens Voice, “Ελλάδα προς ενοικίαση: Η τουριστικοποίηση σαρώνει πόλεις και νησιά, εκτοπίζοντας κατοίκους” η τουριστικοποίηση δεν είναι μια παροδική τάση, αλλά μια βαθιά και διαρκής μεταβολή που επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα πόλεων και νησιών, προσαρμόζοντάς τα στις ανάγκες των επισκεπτών. Θα θέλαμε να είναι μια δημοσιογραφική υπερβολή, αλλά δυστυχώς είναι η πραγματικότητα.

Οι τοπικές κοινωνίες βιώνουν καθημερινά τις συνέπειές της. Η ατάκα μιας γυναίκας σήμερα που μπήκε σε ένα κατάστημα όπου βρισκόμουν και πριν καν χαιρετήσει αναφώνησε: «Να δείτε τι κίνηση έχει η Χώρα… θα τρελαθείτε!» είναι χαρακτηριστική. Και είναι ακόμη αρχές Ιουνίου.

Η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού εντείνει το πρόβλημα: οδηγεί στην αδιάκοπη αύξηση κλινών και airbnb καταλυμάτων, απομακρύνοντας κάθε άλλη οικονομική δραστηριότητα, ακόμα κι εκείνες που συνδέονται με τον ίδιο τον τουρισμό, αλλά δεν είναι τόσο… γκλαμουράτες. Όπως κάθε εντατική καλλιέργεια, έτσι και το ακολουθούμενο τουριστικό μοντέλο της συνεχούς διόγκωσης εγκυμονεί κινδύνους. Όταν η περιοχή φτάσει σε σημείο κορεσμού, χάσει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της, οι υπηρεσίες υποβαθμιστούν, οι διακοπές μετατραπούν σε μαρτύριο και ο προορισμός πάψει να είναι πια θελκτικός, ένας νέος «παρθένος» προορισμός θα πάρει τη σκυτάλη, αφήνοντας πίσω του κτίρια, χρέη, όνειρα και την τράπεζα να τρίβει τα χέρια της.

Μέχρι στιγμής, εστιάζουμε στην βιωσιμότητα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να μετακινήσουμε τα όρια προς μια θετική κατεύθυνση, πριν χαθεί η πολύτιμη ταυτότητα των νησιών μας αλλάζοντας το ισοζύγιο. Το πολιτικό κόστος, η άγνοια κινδύνου και η επιλεκτική κώφωση όμως λειτουργούν ανασταλτικά αν και οι νεότεροι-ως επί το πλείστον- προσπαθούν ν’ αλλάξουν τα πράγματα.

Ίσως, παράλληλα μ’ αυτήν την προσπάθεια, θα έπρεπε ν’ ασχοληθούμε με το τι θα ακολουθήσει στην «μετά-τουριστική» πραγματικότητα. Τι θα απομείνει από τις νησιωτικές κοινωνίες; Ποιος θα ελέγχει τη γη και τους φυσικούς πόρους; Πώς θα λειτουργήσει η οικονομία σε έναν κόσμο όπου η τουριστική φούσκα θα έχει σκάσει; Ίσως είναι καιρός αυτά τα ερωτήματα να απασχολήσουν τα πανεπιστήμια και τους ειδικούς πιο εντατικά, πριν η πραγματικότητα γίνει ακόμη πιο αδυσώπητη.

Δυστυχώς η διορατικότητα, το όραμα, η ενσυναίσθηση και η στρατηγική σχεδίαση για ένα ανθεκτικό μέλλον που ν’ αφορά όλους δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα στις ηγεσίες αυτής της χώρας. Παλιότερα μπορεί να μην ήταν τόσο έντονη η απουσία αυτών των χαρακτηριστικών και η κοντόφθαλμη προσέγγιση διακυβέρνησης, ίσως γιατί οι προκλήσεις δεν ήταν τόσες πολλές και τόσο πυκνές.

Δεν ζούμε πια στον ίδιο κόσμο όμως οι αλλαγές είναι ραγδαίες και καμιά φορά αντι να κυνηγάμε ασθμαίνοντας τις εξελίξεις μπορούμε να επιβραδύνουμε για να τις ενσωματώσουμε ή τροποποιήσουμε στα μέτρα μας- και γιατί όχι, να κάνουμε την διαφορά.

Το ρεπορτάζ του Λουκά Βελιδάκη μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ