Οι κατακόμβες της Μήλου θεωρούνται από τις αρχαιότερες νεκροπόλεις της Μεσογείου, καθώς ενταφιάστηκαν εκεί χριστιανοί από τα πρώτα κιόλας χριστιανικά χρόνια. Στους 291 σωζόμενους τάφους, οι περισσότεροι χριστιανοί ενταφιάστηκαν κυρίως μεταξύ του 2ου και 5ου αιώνα μ.Χ., όμως η ύπαρξη μιας επιγραφής με το όνομα «Αλέξανδρος» που χρονολογείται από τον 1ο αιώνα μ.Χ. αποδεικνύει περίτρανα πως ο Χριστιανισμός είχε διαδοθεί αρκετά νωρίς στη Μήλο.

Οι κατακόμβες της Μήλου ήρθαν στο φως από ανασκαφές που έγιναν στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όμως η ύπαρξή τους παρέμενε επτασφράγιστο μυστικό μεταξύ εκείνων που διενεργούσαν τις ανασκαφές και καρπώνονταν τα σημαντικά ευρήματα της νεκρόπολης. Αφού, λοιπόν, κάποιοι καπηλεύτηκαν όλες τις αρχαιότητες, τότε μόνο δημοσιοποιήθηκε η ύπαρξή τους. Μάλιστα, το 1843, τρία χρόνια μετά την αποκάλυψή τους, έφτασε στο νησί ο Γερμανός αρχαιολόγος Ross, ο οποίος πρώτος περιέγραψε το μνημείο. Αργότερα, συστηματικά με την μελέτη και την περιγραφή της υπόγειας νεκρόπολης ασχολήθηκε το 1927 και ο Έλληνας αρχαιολόγος και πανεπιστημιακός Γεώργιος Σωτηρίου.

Οι τάφοι που βρέθηκαν στις κατακόμβες ήταν δύο τύπων. Ο πρώτος τύπος τάφων περιλάμβανε εκείνους που ήταν λαξευμένοι στο πάτωμα του υπόγειου διαδρόμου. Ο δεύτερος τύπος τάφων περιλάμβανε εκείνους που ήταν καθέτως λαξευμένοι επάνω και στις δύο πλευρές σε όλο το μήκος των υπόγειων διαδρόμων. Οι τάφοι των πλάγιων τοιχωμάτων του διαδρόμου ονομάζονται αρκοσόλια, τα οποία μετά την ταφή κλείνονταν με γύψο.

Σήμερα, στις κατακόμβες της Μήλου διασώζονται 126 αρκοσόλια.

Δυστυχώς, με την πάροδο του χρόνου το μνημείο εμφάνισε επικίνδυνη φθορά και η σημερινή του μορφή οφείλεται σε κάποιες επεμβάσεις του 20ου αιώνα. Σήμερα, επισκέψιμη είναι μόνο η στοά Β, η λεγόμενη Κατακόμβη των Πρεσβυτέρων.

Το 2009 η Ιερά Σύνοδος ανακήρυξε τη Μήλο ως Ιερό Νησί, αφού οι κατακόμβες αποτελούν ένα από τα αρχαιότερα μνημεία της χριστιανοσύνης.

Φέτος ο Εορτασμός της Μνήμης των Αγίων Πάντων και των Κεκοιμημένων στις Ιερές Κατακόμβες μας, πραγματοποιήθηκε με αυστηρή τήρηση των ισχυόντων μέτρων υγειονομικής προστασίας, με απόλυτη ασφάλεια, άρτια οργάνωση και επιμέλεια του Αρχιερατικού Επιτρόπου Μήλου Νεκτάριου. 

Τις Τελετές και τις Εκδηλώσεις λάμπρυνε με την παρουσία του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σύρου & Μήλου Δωρόθεος Β’ και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ανδρούσης κ. Κωνσταντίου.

Ο Εορτασμός πραγματοποιήθηκε παρουσία των Ιερών Πατέρων της Εκκλησίας μας, των Βουλευτών Κυκλάδων κ.Βρούτση, κα Αικατ. Μονογυιού, κ. Φιλίππο Φόρτωμα και κ. Νικ. Συρμαλένιο, της Επάρχου Μήλου κας Έλλης Χωριανόπουλου, του Δημάρχου Μήλου κ. Εμμ. Μικέλη, του Αντιδημάρχου κ. Φραγκίσκου Ζούλια, του Λιμενάρχη κ. Ζήνωνα Πετρίδη, του εκπροσώπου του Αστυνομικού Τμήματος κ. Η. Παναγιωτάκου, του Διοικητού του 1ου Λόχου Εθνοφυλακής κ. Ιω. Μουσταφά, του Προέδρου της Κοινότητας Μήλου κ. Διον. Παπασωτηρίου, του διατελέσαντος Δημάρχου κ. Γερ. Δαμουλάκη, της Προέδρου της Φιλοπρόοδου Αδελφότητας Τρυπητής κας Ζαχ. Ρηγοπούλου, της Προέδρου της Αδελφότητος των εν Αθήναις Μηλίων «Η Αγία Σοφία» κας Χρ. Ευριπίδου, της Προέδρου του Συνδέσμου «Οι Φίλοι των Κατακομβών» κας Ε. Χανιώτη και πλήθος πιστών.

Στον αύλιο χώρο των ιερών Κατακομβών είχαν μεταφερθεί από τον ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Τρυπητής οι Ιερές Εικόνες των Αγίων Πάντων και των Ιερών Κατακομβών και τελέσθηκε Πανηγυρικός Δισαρχιερατικός Εσπερινός, προεξάρχοντος του. Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Ανδρούσης κ. Κωνσταντίου και συγχοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου κ. Δωροθέου Β’.

Δήμος Μήλου

Περισσότερο πλούσιο φωτογραφικό ρεπορτάζ εδώ…