Ανεξέλεγκτη και παράνομη δόμηση, παραμόρφωση του φυσικού τοπίου, άντληση φυσικών πόρων, εγκατάλειψη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, τεράστιες στρατηγικές επενδύσεις ασύμβατες με το μέγεθος των οικισμών και αναποτελεσματική διακυβέρνηση. Με άλλα λόγια, υπερτουρισμός. Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα συμπεράσματα που προέκυψαν για τα νησιά Σίφνο, Σέριφο και Φολέγανδρο, βάσει της -προ ολίγων ημερών δημοσιευμένης- τεχνικής έκθεσης του προγράμματος «7 υπό απειλή» της Europa Nostra και του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Η επιλογή των συγκεκριμένων νησιών ήταν συμβολική και αντιπροσωπεύει γενικότερα το ζήτημα της ανεξέλεγκτης δόμησης στα ελληνικά νησιά.

Αναφορικά με το πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού για τις Κυκλάδες, στην έκθεση αναφέρεται πως αυτό «είναι ξεπερασμένο και εφαρμόζεται ανεπαρκώς». Κι αυτό επειδή, «οι επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες μεταξύ των κρατικών αρχών δημιουργούν αναποτελεσματικότητα στη διακυβέρνηση και κατακερματισμένη λογοδοσία».

Παράλληλα, όπως αναγράφεται, οι στρατηγικές επενδύσεις, «συχνά παρακάμπτουν τις τοπικές προτιμήσεις μεταξύ των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) και αποξενώνουν τις τοπικές κοινότητες. Οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή των Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ/ΕΠΣ) επιδεινώνουν το ζήτημα, έχοντας αφήσει τα νησιά ευάλωτα στην ανεξέλεγκτη δόμηση και την ανεπαρκή διαχείριση των χρήσεων γης. Τώρα επισπεύδονται, εγείροντας ανησυχίες για ανεπαρκή δημόσια διαβούλευση και αμφιβολίες για το κατά πόσο θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις ιδιαίτερες προκλήσεις των νησιών».

Ενδεικτικό της αθρόας επέκτασης της τουριστικής υποδομής τα τελευταία χρόνια, είναι ότι, όπως αναγράφεται στην έκθεση, το 2020 υπήρχαν στις Κυκλάδες συνολικά 967 ξενοδοχεία με συνολικά 49.392 κλίνες. «Μέχρι το τέλος του 2023, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί σε 1.151 ξενοδοχεία με 61.675 κλίνες -μια αύξηση 19% στα ξενοδοχεία και 24,8% στις διαθέσιμες κλίνες…». Αντίστοιχα, τα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, αναφέρουν συνολικά περίπου 30.000 ενεργές καταχωρήσεις σε όλο το Νότιο Αιγαίο.

Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα, αναφέρεται η Σκύρος, «όπου οι κάτοικοι κατά την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση επέλεξαν ένα σενάριο μηδενικής ανάπτυξης, έναντι ακόμη και της εναλλακτικής λύσης ήπιας ανάπτυξης, η οποία περιελάμβανε σχέδια για μαρίνα, προβλήτα κρουαζιερόπλοιων και ξενοδοχεία πέντε αστέρων… Μένει να δούμε αν η επιλογή τους θα διατηρηθεί ή θα παρακαμφθεί προς το συμφέρον της ανάπτυξης και της εθνικής οικονομίας.