Τον αποκλεισμό των στρατηγικών επενδύσεων ή σχημάτων που συνδυάζουν τουρισμό και κατοικία, εισηγούνται το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος), η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και το World Monuments Fund, για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Σερίφου.

Οι τρεις φορείς εισηγούνται την πλήρη υιοθέτηση των θέσεων που έχουν διατυπωθεί στις μελέτες του ΕΜΠ και της ΕΛΛΕΤ και την ενσωμάτωσή τους στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του νησιού, με στόχο την ελεγχόμενη ανάπτυξη εντός των οικισμών, τον ριζικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης και την ουσιαστική προστασία του μεταλλευτικού και πολιτιστικού τοπίου της νοτιοδυτικής περιοχής του νησιού.

Τουριστικό μοντέλο και βιωσιμότητα

Το τουριστικό μοντέλο της Σερίφου οφείλει να στηρίζεται σε ήπια ανάπτυξη, με ενίσχυση των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού που ανταποκρίνονται στη διεθνή ζήτηση για αυθεντικές πολιτιστικές εμπειρίες και διασφαλίζουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία ανά επισκέπτη. Η οικονομική βιωσιμότητα επιτυγχάνεται μέσω επενδύσεων μικρής και μεσαίας κλίμακας, σε αρμονία με το τοπίο και την πολιτισμική ταυτότητα του νησιού.

Υπό το πρίσμα αυτό, οι φορείς εισηγούνται την απαγόρευση ιδιωτικής πολεοδόμησης και τον αποκλεισμό στρατηγικών επενδύσεων που συνδυάζουν τουρισμό και κατοικία, καθώς και υποδομών εξυπηρέτησης κρουαζιέρας, οι οποίες δεν συνάδουν με τον χαρακτήρα, την κλίμακα και τις αντοχές της Σερίφου.

Υπόσκαφα και προστασία τοπίου

Προτείνεται επίσης η κατάργηση της σύγχρονης υπόσκαφης δόμησης, καθώς λειτουργεί ως μηχανισμός αύξησης της έντασης και αλλοίωσης του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου, ενώ ενέχει κίνδυνο καταστροφής αρχαιολογικών και μεταλλευτικών καταλοίπων.

Οι φορείς προτείνουν και άλλες κατευθύνσεις για ήπια και οικονομικά ανταγωνιστική ανάπτυξη που θα μεγιστοποιεί τα μακροπρόθεσμα οφέλη για την τοπική κοινωνία, όπως:

• Θέσπιση αυστηρών και διαφοροποιημένων ορίων αρτιότητας και δόμησης για αποτροπή διάσπαρτης και εντατικής ανάπτυξης.

• Διατήρηση και ενίσχυση των περιορισμών του Π.Δ. του 2002 για προστασία του τοπίου.

• Διεύρυνση των Ζωνών Α και Β Προστασίας του Ιστορικού Μεταλλευτικού Τοπίου, με σαφή χωρικό προσδιορισμό και διαβαθμισμένο καθεστώς περιορισμών.

• Ειδικές ρυθμίσεις και κίνητρα για επανάχρηση παραδοσιακών εγκαταλελειμμένων τμημάτων οικισμών ή αγροτικών κτισμάτων για κατοικία ή/και φιλοξενία ήπιων τουριστικών χρήσεων.

• Χωρική κατοχύρωση και ενίσχυση των ζωνών του πρωτογενούς τομέα, με διατήρηση της αγροτικής γης και ενίσχυση ήπιας αγροτουριστικής δραστηριότητας.

Διεθνής αναγνώριση

Η ανάγκη προστασίας του τοπίου υψηλής αξίας και των μνημείων της Σερίφου αναγνωρίστηκε διεθνώς το 2025, με την ένταξη του Ιστορικού Μεταλλευτικού Τοπίου στον κύκλο 2025 του προγράμματος World Monuments Watch από το World Monuments Fund.

Υπενθυμίζεται ότι αντίστοιχες προτάσεις για διαμόρφωση εκτεταμένου υπαίθριου μουσείου είχαν ήδη διατυπωθεί από το 1998 από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.