Η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση τριών Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με συνολικά 104 ανεμογεννήτριες σε 14 προστατευόμενες νησίδες του Νότιου Αιγαίου αποτελεί ένα ζήτημα αιχμής για την προστασία της βιοποικιλότητας στην Ελλάδα, που έχει συναντήσει την καθολική εναντίωση τόσο των περιβαλλοντικών οργανώσεων όσο και των επιστημονικών φορέων.

Ισχυρότατες αντιδράσεις για την πιθανή καταστροφή στα Γκαλαπάγκος της Μεσογείου

Υπενθυμίζεται, πως στον εξαιρετικά περιορισμένο χώρο 14 προστατευόμενων ακατοίκητων νησίδων του Ν. Αιγαίου, εντός 10 περιοχών Natura 2000 (εκ των οποίων 6 Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά) υπήρχε πρόβλεψη για τρεις Αιολικούς Σταθμούς Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) και συγκεκριμένα 104 ανεμογεννήτριες (από 3MW έως 6 MW εκάστη), 70 χιλιόμετρα οδικό δίκτυο, 14 λιμάνια, 14 ελικοδρόμια, μόνιμος έντονος φωτισμός τη νύχτα, πλήθος συνοδών έργων (κτήρια, δεξαμενές κ.λπ.), ενώ η κατασκευαστική περίοδος στην περίπτωση που το έργο λάβει πράσινο φως, αναμένεται να διαρκέσει πέντε χρόνια.

Με τη δημοσιοποίηση της απόφασης αυτής, οι αντιδράσεις ήταν εντονότατες, με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία να επισημαίνει, πως «για πρώτη φορά ολόκληρο το έργο (ανεμογεννήτριες, δρόμοι, συνοδά έργα κ.ά.) σχεδιάζεται εντός του πυρήνα προστατευόμενων περιοχών. Επίσης, για πρώτη φορά το έργο εξαφανίζει το βασικό χαρακτηριστικό για το οποίο οι νησίδες είναι προστατευόμενες: την απουσία ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Σε όλο τον πλανήτη, αντίστοιχες νησίδες είναι αυστηρά προστατευόμενες και η μόνη δραστηριότητα που επιτρέπεται είναι η επιστημονική έρευνα (κι αυτή με πολλές προφυλάξεις ώστε οι ερευνητές να μην ενοχλήσουν και να απομακρυνθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα -ειδικά τη νύχτα, όταν είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην χρησιμοποιούνται φώτα)».

Επιπλέον, είχε τονιστεί, ότι «η κατασκευή/λειτουργία των ΑΣΠΗΕ και η συνεχής ανθρώπινη παρουσία απειλούν άμεσα (με πρόσκρουση, εκτοπισμό, όχληση και καταστροφή ενδιαιτήματος) όλα τα είδη πουλιών για τα οποία οι νησίδες έχουν χαρακτηριστεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας. Συγκεκριμένα απειλούνται:

*Περισσότερα από 650 ζευγάρια Μαυροπετρίτη, δηλαδή άνω του 4,5% του παγκόσμιου πληθυσμού –το είδος φωλιάζει σε 12 από αυτές τις νησίδες

*Περισσότερα από 160 ζευγάρια Αιγαιόγλαρου, δηλαδή άνω του 28% του ελληνικού πληθυσμού –φωλιάζει τακτικά σε 6 μέχρι 8 νησίδες

*Εκατοντάδες (πιθανά >1.000) ζευγάρια Αρτέμη και Μύχου -αποικίες υπάρχουν σε τουλάχιστον 5 νησίδες και πιθανά σε περισσότερες

*Πολλές δεκάδες ζευγάρια Θαλασσοκόρακα –φωλιάζει σε 10 νησίδες

*Τουλάχιστον ένα ζευγάρι Σπιζαετού (χρησιμοποιεί τουλάχιστον 5 νησίδες)».

Ωστόσο, δεδομένου, ότι η απειλή για την καταστροφή των ευαίσθητων οικοσυστημάτων ήταν ιδιαίτερα αυξημένη, κοινή επιστολή διαμαρτυρίας προς τον Πρωθυπουργό και την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είχαν αποστείλει οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ, Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, ΚΑΛΛΙΣΤΩ, MEDASSET, MOm/Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, καθώς και η Ελληνική Ερπετολογική Εταιρεία και η Ελληνική Οικολογική Εταιρεία. Το ίδιο ζητούσαν και η Ελληνική Βοτανική Εταιρεία, η Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία, επιστήμονες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Κύπρου. Οι παραπάνω φορείς είχαν ενώσει τη φωνή τους με τους κατ’ εξοχήν αρμόδιους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, που έχουν ήδη γνωμοδοτήσει αρνητικά και έχουν απορρίψει συλλήβδην τα έργα, οι οποίοι όμως καταργήθηκαν ως φορείς, με απόφαση του νυν Υπουργού.

«Οριστικός εκτοπισμός της ορνιθοπανίδας από τις νησίδες»

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, «η πρόσφατη αρνητική γνωμοδότηση για την υλοποίηση του έργου από τη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας (Τμήμα Προστατευόμενων Περιοχών) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποτελεί ηχηρή επιβεβαίωση ότι οι βιομηχανικής κλίμακας παρεμβάσεις σε αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα, ζωτικό κομμάτι του ελληνικού Δικτύου Natura 2000, θα έχουν σαρωτικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στη μοναδική χλωρίδα και πανίδα τους».

Συγκεκριμένα, μετά από την εξέταση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου και της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) που την συνοδεύει, η Διεύθυνση Βιοποικιλότητας γνωμοδοτεί αρνητικά για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των 3 ΑΣΠΗΕ επί των 14 αυτών νησίδων.

Στην γνωμοδότηση αναφέρεται σαφώς ότι: «Η υλοποίηση των υπό εξέταση ΑΣΠΗΕ είναι πιθανό να προκαλέσει τον οριστικό εκτοπισμό της ορνιθοπανίδας από τις νησίδες. Εφόσον όμως και στην άμεση περιοχή προβλέπονται επίσης ΑΣΠΗΕ στα γύρω νησιά, τα πτηνά δεν θα μπορούν να βρουν εκεί καταφύγιο και είναι πολύ πιθανή η οριστική εξαφάνιση πτηνών σε όλη την περιοχή του κεντρικού Νοτίου Αιγαίου».

Επίσης: «Η υπό εξέταση επένδυση, εφόσον υλοποιηθεί, είναι πιθανόν να αλλοιώσει οριστικά και μη αναστρέψιμα αυτό το αδιατάρακτο των νησίδων, καταστρέφοντας αμετάκλητα τα προστατευόμενα οικοσυστήματα και εκδιώκοντας τα είδη της ορνιθοπανίδας, αίροντας ουσιαστικά το καθεστώς προστασίας και τους λόγους ένταξης αυτών των περιοχών στο δίκτυο Natura 2000».

Επιτέλους, φαίνεται να επικρατεί η λογική και τα επιστημονικά δεδομένα. Αναμένουμε πλέον και εκ μέρους της ηγεσίας του Υπουργείου την αναγνώριση του προφανούς: ότι η ισοπέδωση των 14 νησίδων για την εγκατάσταση βιομηχανικής κλίμακας ΑΣΠΗΕ αποτελεί ένα πραγματικό περιβαλλοντικό έγκλημα που πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί.