Τα «Μηλέικα Νέα» σε συνεργασία με το «Και που Θεός» φέρνουν σήμερα στη δημοσιότητα ένα από τα σπάνια έγγραφα του αείμνηστου καθηγητή Γεωργίου Α. Καμακάρη. Μια σπάνια περιγραφή από το 1959 και ένα από τα αξέχαστα και δύσκολα ταξίδια εκείνης της εποχής με το πλοίο «Ηλιούπολις» από τον Πειραιά για Σίφνο, Κίμωλο και Μήλο. Ας αφήσουμε το τώρα και ας μεταφερθούμε νοερά 61 χρόνια πριν. Ας ζήσουμε μαζί αυτήν την ανάμνηση.

Σίφνος. Μια νύχτα του 1959, τη νύχτα μεταξύ της 18ης και της 19ης Ιανουαρίου, με τον άγριο βοριά να λυσσομανάει, τραμουντάνα, χιόνι στη θάλασσα των Καμαρών. Η κα Κατερίνα Σάρδη, η σύζυγος του καπετάν-Νίκου του Σάρδη που «έφυγε» τόσο νωρίς, ανακάλυψε ένα απόσπασμα της εφημερίδας «Κιμωλιακά Νέα» με ένα αφιέρωμα του Αντώνη του Τρούλου στη στήλη «Μηνύματα και Στοχασμοί από την Κίμωλο».

Το αφιέρωμα αναφέρεται σε «Ένα ταξίδι με καθυστέρηση και ταλαιπωρία από Σίφνο προς Κίμωλο-Μήλο με το Α/Π «Ηλιούπολις» που περιγράφει ο καθηγητής της Μήλου Γεώργιος Α.Καμακάρης και είχε στείλει αφού έφτασε στη Μήλο, στον πατέρα του καπετάν-Νίκου Σάρδη, τον καπετάν-Κώστα Σάρδη.

Είναι μια νύχτα σαν πολλές άλλες νύχτες. Οι λιγοστοί επιβάτες είναι μαζεμένοι στο καφενείο του Γιάννη του Μπουλή και πίνουν φασκομηλιά. Περιμένοντας το «Ηλιούπολις» μέσα στην άγρια νύχτα. Το πλοίο θα έρθει από τον Πειραιά, έχοντας προσεγγίσει τα νησιά Κέα, Κύθνο και Σέριφο, για να συνεχίσει για Κίμωλο και Μήλο.

Φυσικά, μώλος δεν υπάρχει και οι βαρκάρηδες είναι αυτοί που αναλάμβαναν να μεταφέρουν τους επιβάτες και τα εμπορεύματα από το πλοίο στη στεριά καθώς και τους λιγοστούς επιβάτες που θα συνέχιζαν για Κίμωλο και Μήλο.

Ένας από τους επιβάτες που περιμένουν για να πάρουν το πλοίο είναι ο Καθηγητής Γεώργιος Α.Καμακάρης, φιλόλογος και υπηρετούσε εκείνο το χειμώνα στη Σίφνο. 

Η Αντωνία Καμακάρη κόρη του Γεωργίου Α. Καμακάρη θυμάται

«Το Γυμνάσιο Σίφνου ήταν παράρτημα του Γυμνασίου Αρρένων Σύρου. Παράρτημα του Γυμνασίου Αρρένων Σύρου αποτελούσε και το Γυμνάσιο Μήλου. Μία σχολική χρονιά ο πατέρας μου πήγε στην Σίφνο από Μήλο που ήταν πριν. Τον ακολούθησε όλη η οικογένεια και εγώ φοίτησα τότε στη Β’ Δημοτικού στο Δημοτικό Σχολείο στο Σταυρί. Από την Σίφνο μετακινήθηκε στο Γυμνάσιο Αρρένων Σύρου για τρία χρόνια.

Μετά ζήτησε μετάθεση για τον Πειραιά επειδή σπούδαζε ο αδελφός μου. Πήγε στο Οικονομικό Γυμνάσιο Πειραιά. Έμεινε εκεί εννέα χρόνια, μέχρι που προήχθη σε Γυμνασιάρχη και τοποθετήθηκε στο Γυμνάσιο Μήλου και αμέσως μετά ως Λυκειάρχης στο Λύκειο Μήλου, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε αρχές της δεκαετίας του ’80.

Στην Σίφνο τότε είχε μόνο δύο τάξεις, την Α’ και τη Β’ Γυμνασίου. Και μόνο δύο καθηγητές. Τον πατέρα μου και την κα. Αλιπράντη από την Πάρο, νομίζω θεολόγος εκείνη. Έκαναν όλα τα μαθήματα, ο πατέρας μου στην Β’ τάξη και η κα. Αλιπράντη στην Α’ τάξη».

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε σε κείνη τη νύχτα όπως τα περιγράφει ο ίδιος ο Γεώργιος Καμακάρης μέσα από το γράμμα που έστειλε προς την εταιρεία των αδελφών Τυπάλδου και τους καπετάνιους των πλοίων της, «Ηλιούπολις» και «Ιόνιον».

Η επιστολή του Γεωργίου Α. Καμακάρη

«Έξαφνα ακούγεται η φωνή του Σταύρου του Μπουλή «Φως στο πέλαγος. Το βαπόρι!!». Πετιόμαστε όλοι στον μώλον.

Πέρα μακρυά ένα φως φαίνεται και πάλιν χάνεται, πίσω από τα πελώρια κύματα. Με την εμφάνισιν και εξαφάνισίν του η ψυχή του ανθρώπου συγκλονίζεται νοιώθοντας τον τιτανικόν αγώνα εκείνων που οδηγούν αυτό το πλοίον στην τρικυμισμενην αποψινήν θάλασσα του Μυρτώου.

Κρατάς γερά τις πέτρες του λιμανιού για να σταθείς όρθιος. Αυτό το πλοίον, αυτοί οι άνθρωποι που το ταξιδεύουν τι υποφέρουν; Ποιάν πάλην κάνουν απόψε μαυτήν την αλαφιασμένην θάλασσα και τον δαιμονισμένον άνεμον, το πηχτό σκοτάδι που κάνει ένα, στεριάν και θάλασσαν.

Σε αρκετήν ώρα το «Ηλιούπολις» εισπλέει στις Καμάρες. Πλυμμένο το έχει η θάλασσα, ψυχήν δεν φαίνεται στα ασκέπαστα του καταστρώματος. Με λίγα φώτα, σκοτεινό και άγριο κι αυτό σαν την άγριαν θάλασσα του μπουγαζιού που την επάλεψε και την ενίκησε, για να φέρει με μύριους κόπους και κινδύνους του πληρώματός του στο μικρό φτωχό νησί των Δυτικών Κυκλάδων την πνοήν του πολιτισμού της μεγάλης πόλεως. Την είδησιν ενός κόσμου με ανέσεις σε ένα κόσμο με στερήσεις. Το γράμμα του ξενιτεμένου στη μάννα του που καρτερεί ταχυδρομείον δέκα και κάποτε δεκαπέντε ημερών στην καρδιά της πολιτισμένης Ευρώπης. Τα είδη πρώτης ανάγκης, τα φάρμακα, την εφημερίδα.

Γαντζωνόμαστε επάνω. Απηυδησμένος από τον αγώνα ξαναμμένος από την πάλην με την θάλασσαν ο καπετάν-Κώστας Σάρδης κάθεται σ’ ένα κάθισμα. Για λίγην όμως ώραν πάλιν σηκώνεται να βοηθήσει τους επιβάτες να ξεμπαρκάρουν πρόθυμος κι εξυπηρετικός, κι αυτός και όλο το πλήρωμα.

Συσκέπτονται αι αρμόδιαι προσωπικότητες των Δ. Κυκλάδων για την συγκοινωνίαν και την βελτίωσιν της στα νησιά μας. Όλο καταλήγουν σε αποφάσεις μεγάλης σημασίας, που θα βελτιώσουν την συγκοινωνίαν, ασφαλώς το καλοκαίρι, που αι αρμόδιαι προσωπικότητες θα έλθουν εις τα νησάκια «χάριν τουρισμού». Αι εφημερίδες και ιδίως μερικοί από τους ενημερωμένους ανά τας Δυτικές Κυκλάδας «ανταποκριτάς» των, κάθε φθινόπωρον συνήθως υβρίζουν εναλλάξ τα «παλιοβάπορα» «Ιόνιον» και «Ηλιούπολις». Και μέσα σ’ αυτόν τον καυγάν με βασικά κίνητρα όλως διάφορα ενίοτε της αγάπης των νησιών και πολύ σχετικά με εμπορικούς και πρακτορειακούς ανταγωνισμούς, μέσα εις τας αντεγκλήσεις και τους ανταγωνισμούς των προσωπικοτήτων, που  πλήθυναν σαν την άμμον της θάλασσας, κανείς δεν θυμάται βγαίνοντας από το βαπόρι να πει ένα «ευχαριστώ» νομίζοντας ότι ξεμπέρδεψε γεναιόδωρα με το φιλοδώρημα του καμαρώτου.

Ένα ευχαριστώ στους ατρόμητους ναυτικούς των πλοίων της γραμμής, που είναι πιο ηρωϊκοί θαλασσομάχοι και από τους συναδέλφους των του ωκεανού, στους αλτρουϊστάς ήρωας της θαλασσινής βιοπάλης, που οδηγούν μέσα στο σκοτάδι και στην φουρτούνα τα βαπόρια, σε δύσκολα λιμανάκια, με ξέρες και υφάλους στας εισόδους, με ανάποδα ρεύματα και ανέμους, με όλες τις δυσκολίες της θαλασσινής δουλειάς.

Όλους τους ναυτικούς αλλά για μας τους Δυτικοκυκλαδίτες, ιδιαιτέρως τα πληρώματα του Α/Π «Ιόνιον» και «Ηλιούπολις», που από της απελευθερώσεως και εντεύθεν αυτά κυρίως μας εξυπηρετούν με όλους τους ανάποδους καιρούς, ανεξαρτήτως συμφερόντων, πάνω από κάθε υλικήν επιδίωξιν. Διότι τι εκέρδισεν, εκτός από ηθικήν ικανοποίησιν, ο καπετάν-Κώστας Σάρδης, που έφερεν απόψε το «Ηλιούπολις» στην Σίφνον; Τι πιο πολύ από έναν μισθό εκέρδισεν αυτό το ταλαιπωρημένο πλήρωμα της «Ηλιοπόλεως»;

Σε όλους αυτούς τους ηρωϊκούς ναύτες, ιδιαιτέρως όμως στον Β’ πλοίαρχον κ. Σάρδην, ο οποίος χρόνια τώρα μαζί με τον αλησμόνητον φίλον κ. Μιστράκην κρατούν την γραμμήν της εταιρείας Τυπάλδου των Δ. Κυκλάδων ως απλούς άνθρωπος άσχετος πρακτορειακών συνδυασμών δίνω πολλάς ευχαριστήσεις και θερμά συγχαρητήρια εκ μέρους των χειμωνιάτικων ιδίως ταξιδιωτών των νησιών μας, οι οποίοι ταξιδεύουν όχι χάριν τουρισμού, δηλαδή χάριν γούστου, αλλά για να πάνε στα σπίτια τους και στις δουλειές τους.»

Σίφνος 19-1-1959

Γεώργιος Α. Καμακάρης

Το «Ηλιούπολις» και το το «Ιόνιον»

Το «Ηλιούπολις» ναυπηγήθηκε το 1903. Το όνομα «Ηλιούπολις» το πήρε από τον Baron Empain, τον τελευταίο του ιδιοκτήτη που το είχε ως ιδιωτική θαλαμηγό. Είχε ναυπηγηθεί ως ατμοκίνητη θαλαμηγός με το όνομα «Katoomba» στα φημισμένα ναυπηγεία Ailsa Shipbuilding Company στον Troon της Σκωτίας. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επιτάχθηκε από το Βασιλικό Ναυτικό της Μεγάλης Βρετανίας και χρησιμοποιήθηκε ως βοηθητικό σκάφος με το όνομα «Salvator». Αργότερα απέκτησε το όνομα «Sayonara».

Το 1947 αποκτήθηκε από τον Χαράλαμπο Τυπάλδο, ο οποίος το κράτησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60. Το πλοίο μετασκευάστηκε για να χρησιμοποιηθεί στην εσωτερική ακτοπλοΐα της Ελλάδας και οι διαστάσεις του σε μήκος έφταναν τα 80 μέτρα, από τα οποία μόνο τα 59 μέτρα ήταν μέσα στο νερό, τα υπόλοιπα προεξείχαν στην πλώρη και την πρύμνη.

Το 1948 αγοράστηκε από την εταιρεία των αδελφών Τυπάλδου το «Ιόνιον», το οποίο είχε ναυπηγηθεί το 1893. Το πλοίο ήταν πολύ καλής κατασκευής με μήκος 56 μέτρα.

Για πολλά χρόνια ταξίδευε κατά μήκος των Νορβηγικών ακτών και αποκτήθηκε από τους αδελφούς Τυπάλδου με το όνομα «Dronningen». Είχε κατασκευαστεί για την Arendals D/S A/S στο ναυπηγείο του Fevig της Νορβηγίας. Και τα δύο πλοία ταξίδεψαν συνολικά εξήντα χρόνια το «Ηλιούπολις» και περισσότερο από εξήντα χρόνια το «Ιόνιον».

Οι πληροφορίες αυτές, όπως και οι σχετικές φωτογραφίες των πλοίων, προέρχονται από τος εξαιρετικό βιβλίο «Mediterranean Shipping» του εξαιρετικού Laurence Dunn (Εκδόσεις: Carmania Press).

Να ευχαριστήσουμε εκεί ψηλά που βρίσκεται και τον Αντώνη τον Τρούλο που πρώτος δημοσίευσε το γράμμα του Καθηγητή στα «Κιμωλιακά Νέα».

Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση πλήρους ή μέρους του κειμένου χωρίς την έγγραφη άδεια του MileikaNea.gr